11 juni 2018

Laatste dynamische onweer vóór hete zomer

We hebben zojuist een zeer warme april én mei achter de rug met veelvuldig zware onweersbuien. Soms buien van het type supercell, zoals bijvoorbeeld in de laatste decade van mei meerdere malen het geval was. Afgelopen week heeft het van tijd tot tijd nog stevig geregend met lokale overlast tot gevolg. De lange termijn biedt een duidelijke omslag naar veel stabieler en zonniger weer, maar eerst doet zich vandaag (11 juni) nog een potentieel interessante onweerskans voor in Duitsland. Uiteraard gaan we daarop rijden! Het is een doorsnee maandag en met slechts twee mensen reizen we af richting het zuiden van Duitsland.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Route: Wageningen – Koblenz – Boppard – Mainz – Heilbronn – Nürnberg – Wageningen 

Landen: Nederland, Duitsland
Afstand: 1250 kilometer

Max gemeten windstoot: 
80 km/uur

Link Youtube video:
https://www.youtube.com/watch?v=1v8cXWZrzNc

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

De voorbije periode heeft wel wat aardige plaatjes opgeleverd, maar het was voornamelijk wateroverlast wat de klok sloeg. Met name tussen 27 mei en 1 juni ontstond regionaal wateroverlast; zelfs akkers kwamen door de grote hoeveelheden neerslag op een bepaald moment blank te staan. Ook bij ons in de omgeving van Nijmegen. Tot op heden is het een warm en onstabiel seizoen met veelvuldig zware buien. Toch weet je nooit hoe lang zo'n patroon nog stand weet te houden. Daarom reizen we vandaag af naar Baden-Württemberg en/of Beieren voor enerzijds mogelijk enkele supercellen, anderzijds een bow-echo die berekend wordt tijdens de avonduren. Beide events kunnen uiteraard voor fotogenieke buien zorgen.

Weermodel Arome met de berekende bow-echo in Beieren (Duitsland), maandagavond 11 juni 2018 (WXcharts)

We vertrekken rond het middaguur richting Frankfurt; daar wordt de eerste initiatie over enkele uren verwacht, alvorens de buien zich ook verder zuidwaarts ontwikkelen. Vroeger wegrijden was helaas niet mogelijk omdat zowel Philippe als ik eerst nog een andere afspraak hebben. Dat blijkt helaas een kapitale misser. Rond 14.00 uur (veel eerder dan voorzien) ploft de eerste bui bij Aschaffenburg en die koerst oost richting Würzburg. Dit is direct een forse supercell: niet veel later volgen beelden van Duitse chasers met een enorme wallcloud. Op dat ogenblik rijden wij zelf nog helemaal bij Koblenz. Als één cell vandaag een tornado kon produceren was het dit exemplaar wel. Overigens komt het nergens zover. Halverwege de middag ontstaan ook nabij Luxemburg onweersbuien en die zetten koers naar ons eerste doelgebied. Het is niet eens echt warm met 23-24 graden en erg zonnig kunnen we het ook niet noemen. Vermoedelijk valt de CAPE hierdoor een fractie lager uit dan verwacht.

We rijden door de regio Mainz, wanneer de eerste nieuwe buien verschijnen. Van geïsoleerde cellen is echter allang geen sprake meer: er heerst vrije convectie, wat betekent dat buien zich overal tegelijkertijd vormen en elkaar heel snel in de weg zitten. Een wat intenser lijntje gaat noordwest van het dorp Rüsselsheim langs en dat is vlakbij ons, dus we zoeken vlug een locatie met uitzicht op. Niet veel later verschijnt vanuit het westen een beetje halfbakken shelfcloud, waar overigens wel veel wind op zit. Snelheden komen tijdens passage van de bui toch gemakkelijk aan de 75 tot 80 km/uur. Zichtbare bliksem nemen we nauwelijks waar en zodra de bui is gearriveerd gaat de intensiteit alweer langzaam eruit.

Naderende shelfcloud bij Rüsselheim, noordoost van Mainz, 11 juni 2018

Dan ontwikkelt zich uit het niets een nieuwe cell pal op de zuidflank van het lijntje dat ons zojuist is gepasseerd. Een bui die al veel meer trekjes heeft van een supercell: op de radar is zelfs kortdurend een subtiele hook-echo zichtbaar. Via autobahn 63 rijden we vlug verder zuidwaarts richting Mannheim, waar deze bui op ramkoers mee ligt. De intense kern hangt echter precies boven de snelweg. Dat zorgt voor een flinke file in beide richtingen en daardoor missen we heel veel tijd. Helaas té veel. We zijn nooit meer verder gekomen dan een stukje kern en het aanschouwen van de achterkant van de supercell, waarbij juist de zuidoostkant fotografisch erg fraai was. Tja, al de tweede misser van de dag. Cellen die nog onderweg zijn naar ons gebied raken helaas ook flink geclusterd en het is nog altijd niet echt warm. Even later perst een piepklein celletje west van de ‘grote’ supercell er nog wel een soort voetje uit en ook die stijgstroom staat volledig schuin. Daar blijft het bij.

Kleine supercell in ontwikkeling net voorbij Mannheim (Duitsland), 11 juni 2018

De actualiteit doet ons besluiten om dit hele cluster met multicellen en enkele embedded supercellen verder links te laten liggen. We rijden in één klap nog 2,5 uur naar Beieren, waar een actieve bow-echo vanaf de Alpen vanavond tot ontwikkeling moet komen. Steeds meer berekeningen komen met een fors ontwikkelde buienlijn en zelfs windstoten in de orde van 100-120 km/uur. Dit moet wel stevig shelfwerk opleveren. Rond 21.00 uur bevinden we ons west van Nürnberg, maar dat is nog niet oostelijk genoeg. De bow ontstaat inderdaad langs de Alpenrand, maar buigt helemaal naar het oosten af (de warme lucht in). Uiteindelijk komen we uit op slechts een kilometer of 80 bij de Tsjechische grens vandaan. Het landschap is hier enigszins bosrijk, maar wel ontzettend fraai. Veel uitzicht naar alle richtingen, maar zuid is in ons geval het belangrijkst. Helaas heeft zich meer en meer regen voor de eigenlijke bow-echo uit gevormd, waardoor we vanaf minuut één in de aambeeldmeuk staan te fotograferen. Toch lijkt het weinig met de intensiteit van het onweer te doen. En dat is maar goed ook, want deze chase heeft nog weinig spektakel opgeleverd.

Rond zonsondergang komt de shelfcloud dan eindelijk in zicht. Het is een fraaie 'plank' met meerdere laagjes, maar vooral de felgekleurde lijn aan de bovenzijde (dat noemen we ook wel een TL-buis) springt in het oog. Qua bliksem spotten we nauwelijks inslagen, alleen felle weerlichten. Verder is het ontzettend jammer van alle regenval. Daardoor is de shelfcloud eigenlijk maar een paar minuten goed zichtbaar, daarna trekt de basis al over ons heen. Dan duurt het nog een kwartier alvorens de kern aankomt. Dit levert best wat wind op, maar niet méér dan eerder vanmiddag op dat andere buienlijntje. Op sommige laaggelegen delen ontstaat wateroverlast door de langdurig zware regenval.

Naderende shelfcloud van de bow-echo, noordoost van Nürnberg, 11 juni 2018 rond 21.30 uur

Onze buitjes in Zuid-Limburg produceren circa 1500 ontladingen tussen 20.00 en 23.00 uur; in totaal geeft deze setup ruim 13.700 ontladingen. Daarvan hebben sommige buien een fors aantal blikseminslagen veroorzaakt. Wat nou de exacte oorzaak daarvan is? We hebben eigenlijk geen flauw idee, het type bliksem is altijd een beetje gissen. Maar zóveel CG's als vanavond hebben we serieus lange tijd niet gezien. En dan spreek ik persoonlijk over jaren: zoals eerder gezegd moeten de gedachten waarschijnlijk terug naar 2 juli 2015 voor een nog fraaiere bliksemsessie. Nee, deze vergeten we niet snel meer!

Bliksemdetectie met onze locatie rond 20.00 en 21.30 uur, maandag 11 juni 2018 (Stormarchive)

Om 22.30 uur gaan we tanken en daarna het hele eind terugrijden naar Nederland. Deze chase krijgt uiteindelijk een klein zesje: we hebben het nodige onweer gespot, maar telkens net niet het maximale eruit weten te halen. Rond 04.00 uur komen we terug aan in Limburg. Toen wisten we echter niet dat het de laatste (!) echte storm chase zou zijn voor de rest van dit seizoen. Een snikhete zomer met extreme droogte zou spoedig volgen...

(c) 2018 Wouter van Bernebeek