22/23 JUNI 2016

30 uur lang monsterlijke onweersbuien

Nog altijd twee beruchte dagen in NL en omgeving: 22 en 23 juni 2016! Met afstand de zwaarste onweerssituatie van dit seizoen in de Benelux en het noorden van Frankrijk met langdurig nachtelijk onweer, supercellen en zeer grote hagelstenen. Nadat we allemaal verlof hebben geregeld op het werk, gaat de trip allereerst naar Noord-Frankrijk. Daarna proberen we zoveel mogelijk buien te onderscheppen en vast te leggen in een uitzonderlijke meerdaagse storm chase.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Route: Nijmegen – Kortrijk – Lille – Oostende – Knokke – Nijmegen – Venray – Deurne – Kamp-Lintfort – Düsseldorf – Wuppertal – Nettetal – Nijmegen
 
Landen: Nederland, België, Frankrijk, Duitsland
Afstand: 1350 kilometer

Max gemeten windstoot:
97 km/uur

Link Youtube video:
https://www.youtube.com/watch?v=CzDLXnt-zJY

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Het extreme weer van 22/23 juni staat deze periode niet helemaal op zichzelf. Al sinds eind mei bevinden we ons in zeer vochtige warme lucht, onder invloed van een lagedrukgebied boven het centrale deel van Europa. Daarin komen boven o.a. de Benelux frequent zware onweersbuien tot ontwikkeling. Ook Duitsland krijgt het van tijd tot tijd heftig te verduren. We hebben de afgelopen periode al storm chases ondernomen op 21 mei, 27 mei, 29/30 mei en 1 juni. Deze dagen, die zich voordoen verspreid door Noordwest-Frankrijk, Nederland en Duitsland, leveren ons al aardig wat beeldmateriaal op. Op 27 mei worden we in de buurt van het Duitse Koblenz (Boppard) geraakt door een forse hagelbui, waardoor wat hagelschade ontstaat aan de auto. Dit is voor ons al de derde keer met zware hagel binnen ruim een jaar tijd (en er zou spoedig een vierde volgen). En nauwelijks drie dagen later op de 30e lopen verschillende dorpen in Noord-Limburg volledig onder water door stortbuien. Lokaal valt daarbij meer dan 80 millimeter regen in korte tijd.

Sowieso zorgen de vele onweersbuien voor veel water. Delen van Brabant en Limburg krijgen tussen eind mei en eind juni 200 tot lokaal zelfs bijna 300 (!) millimeter neerslag te verwerken, waardoor grote delen onder water komen te staan. Het is regionaal de natste juni sinds het begin van de metingen die in 1901 begonnen. Maar niet bepaald onweersloos dus. Het zijn direct ‘gouden’ tijden voor de storm chaser.

Zware onweersbuien eind mei / begin juni 2016, Duitsland & Limburg (eigen beelden)

Half juni wordt het tijdelijk wat rustiger door de opbouw van een hogedrukgebied. Precies dit hoog gaat, in combinatie met een uitzakkende hoogtetrog bij de Britse Eilanden, binnenkort echter voor de meest memorabele weerdagen van het jaar zorgen. De potentie voor zware buien wordt rond 16-17 juni al geleidelijk zichtbaar in de weerkaarten. Inzet waarschijnlijk rond woensdag 22 juni. Omdat praktisch alle mensen in ons team moeten werken op de meeste dagen met potentie, neemt een viertal al tijdig verlof. Dit zou namelijk best kunnen resulteren in serieus heftig onweer en daar moet je gewoon bij wezen.

Het is maandag 20 juni omstreeks de middag. Tijdens een rondje wandelen op het werk is het bibberen met amper 16 graden, veel bewolking en soms wat regen. We bevinden ons onder een slepend front, gevoelsmatig is de zomer heel ver weg. Op grote hoogte in de atmosfeer steekt echter al een stroming uit het zuiden op waardoor langzaamaan warmere lucht onze omgeving binnen sijpelt. Hartverwarmend zijn de weerkaarten op korte termijn. Vanaf overmorgen komen we maximaal 36-48 uur in vochtige tropische lucht terecht uit het diepe zuiden, waarin door de grote hoeveelheid vocht ook meteen onweerskansen ontstaan. En niet de meest geringe kansen! CAPE lijkt met name donderdag (23 juni) te kunnen stijgen naar 3000-4000 J/kg en daarbij ligt zowel woensdag als donderdag de linkeruitgang van de jet in onze nabijheid. Dit kan buien extra dynamisch maken en daarmee neemt statistisch gezien de kans op supercellen toe. Een convectietype dat we deze zomer tot op heden nog niet veel gezien hebben in West-Europa.

CAPE-kaart met Lifted Index, voor donderdag 23 juni 18z (20u) / Wetter3.de/GFS

Mogelijk ontwikkelen de buienkansen zich zelfs tot een heuse 3-daagse, waarin we beginnen in Frankrijk. Op dag twee zijn we dan in de Benelux, om te eindigen diep in Duitsland in de avond van de derde dag. Dit zou een klassiekertje zijn! Toch zie je dat vooral de eerste dag (als er nog weinig storende bewolking aanwezig is) zich doorgaans ontpopt tot fotografisch de mooiste situatie. Meteen volle inzet dus vanaf aanstaande woensdag!

Na veel contactmomenten en gebel over en weer, is het inmiddels woensdagmiddag 22 juni geworden. De temperatuur ligt duidelijk hoger dan voorgaande dagen, maar met 22 tot 24 graden is het nog lang niet warm genoeg voor serieuze convectie. Het warmtefront nabij de grond passeert ons ook pas vanavond, dus we zullen naar Frankrijk moeten om de eerste setup te onderscheppen. De regio Calais/Amiens wel te verstaan, al laten sommige modellen de buien nog een stuk zuidelijker ontwikkelen. Een enkeling zelfs helemaal in de omgeving van Rouen. Dat is ons vanwege het werk eerder op de dag echt te ver rijden. Wij richten ons zodoende op de situatie vlak achter het warmtefront, een gebied dat op zich gunstig onder de linker jetuitgang ligt. Het belangrijkste aandachtsgebied is wel subtiel en vrij klein en zou zelfs nog deels boven het Kanaal kunnen uitkomen. De ervaring leert echter dat dergelijk dynamisch ontwikkelde buien (supercellen?) sterk naar het oosten neigen, het warme gebied in. Rightmovers zijn vaak veel sterker dan weermodellen tonen en zeker weermodellen met de beperkte fijnmazigheid zoals we die in 2016 ‘live’ hebben. Ze zouden gemakkelijk het noordwesten van Frankrijk moeten kunnen bereiken is de inschatting. Ons eerste target: de omgeving van Lille, met als uitvalsopties enkele snelwegen naar oost, zuid of west.

Rond 18.30 uur zijn we ter plaatse en eten eerste en hapje bij, waar anders: MacDonalds. We zijn duidelijk al door het warmtefront heen: de temperatuur is gestegen tot ruim 27 graden en de atmosfeer is erg broeierig. Totaal anders dan bij vertrek in Nederland! De bewolking van het warmtefront is aan de noordelijke horizon nog zichtbaar, als in het zuidwesten enkele CB’s tevoorschijn komen. Veel stelt het aanvankelijk nog niet voor. De nieuwste weerkaarten doen dat wel: met name WRF laat één geïsoleerde supercell toe, maar die ligt wel een stukje zuid/zuidoost van onze locatie. Toch is het belangrijk dat je zulke simulaties nooit letterlijk 1-op-1 moet overnemen. Meestal scheelt de eerste ontwikkeling een subtiele afstand en in dit geval zou dat wel eens dichter tegen het warmtefront aan kunnen zijn. De indicatie die het model laat zien is veel belangrijker en dat oogt eigenlijk prima!

Radarsimulatie van weermodel WRF, woensdagavond 22 juni 2016 om 18z (20 uur) / Modellzentrale

Het wordt 19.00 en 19.30 uur. Plof: ineens schiet een stevige stijgstroom de lucht in tussen Amiens en Calais, vrij westelijk dus. Op de radar oogt de bui niet meteen fantastisch, maar we beseffen dat dit de bui is die het toch moet doen. Over twee uurtjes wordt het donker en dan daalt de temperatuur alweer. Waarschijnlijk is er zoveel middelbare onstabiliteit aanwezig dat buien de hele nacht zullen blijven doorgaan, maar natuurlijk is het ons vooral te doen om die ene geïsoleerde supercell.

Precies op dat moment vindt een zogenaamde ‘split’ plaats: de onweersbui breekt als het ware in tweeën en daaruit vormt zich een zogenaamde leftmover (koers: ZO>NW) en een rightmover (koers ZW>NO). Qua locatie gaan wij voor de rightmover. Sterker nog: doordat deze bui naar het oosten afwijkt, bevinden we ons al vrijwel in de juiste positie.

Radarbeeld na de ‘split’ met onze positie (gele pijl). Woensdag 22 juni 2016, 20.10u (Buienradar)

Vlakbij het dorp Hazebroek, zo’n 15 kilometer bij de Belgische grens vandaan, zien we vanaf snelweg A25 de wolkenbasis hangen. Het is net 20 uur geweest. Tot onze verbazing is aan de onderzijde al een forse uitzakking zichtbaar (zie de eerste foto hieronder) die schuin voor ons langs moet trekken. Een snel ontwikkelende wallcloud! We pakken de eerste afslag en gaan wat hoger staan op een nabij gelegen heuvel. Doordat het uitzicht op de top niet bepaald bevredigend is, besluiten we direct weer een eindje omlaag te rijden naar wat granenvelden. Langs de weg waar we staan zijn ook huizen gelegen en we trekken duidelijk de aandacht met onze auto, T-shirts (storm chasers) en de enorme wallcloud op de achtergrond. Talloze mensen komen buiten kijken wat er gaande is en twee spreken ons bovendien aan of er echt ‘een tornado onderweg is’. Sommige mensen lijken oprecht verbaasd dat dit in hun eigen woonplaats gebeurt!

Eerste blik op de wallcloud, Hazebroek (F), 22 juni 2016 rond 20.00 uur (snelweg A25)

Wallcloud trekt door het dal, Hazebroek (F), 22 juni 2016 rond 20.10 uur.

We hebben echter niet veel tijd om praatjes te maken in het veld. De rightmover ontwikkelt zich rap tot een volwassen supercell en begint na enkele minuten bovendien met het smijten van minners en plussers rondom de wallcloud. Ik zet direct een filmcamera in het graan neer voor timelapse; met een andere camera worden volop foto’s gemaakt. Alleen mijn camera’s weten al maar liefst vijf blikseminslagen vast te leggen naast of vóór de wallcloud, geluid horen we echter nauwelijks. Er waait een te sterke inflow (minstens 5-6 Bft uit zuidoost) naar de cell toe die blijkbaar de toon van de CG’s dempt. Ik moet zodoende een bijzonder korte sluitertijd hanteren om het graan een beetje scherp op beeld te krijgen. Dat is lastig omdat de bui het landschap al behoorlijk donker maakt. Maar ’t is wel een plaatje hoor! Zeker het moment waarop Philippe vanuit het dal omhoog komt rennen (waar ik sta) en even achterom kijkt, richting de supercell, is een foto die het perspectief op waanzinnige wijze weergeeft!

Wallcloud met blikseminslagen bij Hazebroek (F), 22 juni 2016 rond 20.30 uur

We staan wel 20 minuten op dezelfde stek, tussen de granenvelden en met enkele andere ‘toeschouwers’ rondom ons heen. De supercell krult mooi om onze locatie heen en zet vanaf 20.30 uur geleidelijk koers in noordelijke richting naar België. Het levert ontzettend fraaie beelden op, met afstand het mooiste materiaal dit seizoen tot nu toe. De bui trekt naar het westen van Vlaanderen en wij zitten inmiddels ruim aan de achterzijde. Het mooiste is tegen die tijd trouwens van deze bui verdwenen: de wallcloud is voor het grootste deel opgelost (vermoedelijk zat de outflow van een nabijgelegen cell in de weg) en ook het rightmoven is zogezegd gestopt. In de omgeving van Le Havre ontstaat een nieuwe serie met nieuwe zware buien, die naar de Belgische kust en Zeeland trekt. Ook daar hebben een paar exemplaren direct kenmerken van een supercell of bow-echo. We besluiten ons daarop te gaan richten.

Onderweg door Vlaanderen blijkt ook de eerdere leftmover voor lokaal noodweer te hebben gezorgd. Bomen zijn omgewaaid en er is zelfs hagelschade zichtbaar. Uiteindelijk haalt dit tweetal supercellen nog de grens met Nederland: de achterzijde is fraai ‘ingedraaid’, maar echt goed zicht op de wolkenbasis krijgen we niet meer tijdens de invallende duisternis. Onderweg valt ons oog wel op een nieuwe cell die pal op de kust bij Oostende ontwikkelt. Een lichtgrijze/witte wallcloud lijkt de bomen te kussen vanuit onze positie. Visueel is het een stuk fraaier dan de foto hieronder doet vermoeden, desondanks is hij wel goed zichtbaar. Na korte tijd raakt de wallcloud los van de wolk erboven en trekt het gevaarte langzaam de zee op. Weg bij ons vandaan. We besluiten door te rijden richting Zeeuws-Vlaanderen.

Nieuwe wallcloud bij Oostende, enkele kilometers bij zee vandaan, 22 juni 2016 om 22.15 uur

Eenmaal aangekomen bij Knokke-Heist (ten noordwesten van Brugge) gaan we op het strand staan. Het is bijna donker geworden en in het zuidwesten is fel weerlicht zichtbaar van een naderende bow-echo. Die bui heeft zich snel ontwikkeld boven het Kanaal. Een voltreffer over onze locatie wordt het niet, want de koers is veel meer op Zeeland gericht. We staan echter praktisch op het meest noordwestelijke puntje van dit stuk kust en moeten hopen dat een eventuele mooie wolkenstructuur zich op de zuidoostzijde bevindt. Zoiets kan dan ook best voordelig uitwerken omdat de meeste regen langs ons heen gaat. En met die structuur blijkt het spoedig wel goed te zitten!

Omstreeks 23.30 uur wordt een monsterlijke shelfcloud aan de horizon zichtbaar. Vooral op zee vormt de shelf zogenaamde ‘shelf fingers’, als het ware een soort tandjes die aan de basis van de wolkenkraag omlaag steken. Hierdoor krijgt de shelf een angstaanjagend uiterlijk. Aan de onderzijde hangen ook groenachtige tinten die mooi worden verlicht door de bliksem. Jammer dat we zo’n kolossaal ding niet bij daglicht zien! Intussen is er weer een duidelijke inflow opgestoken: warme lucht die de naderende bui naar zich toe zuigt. Daardoor nadert de shelf ‘tegen de wind in’. Wat helaas ontbreekt bij deze bui zijn blikseminslagen: de camera moet ik behoorlijk lichtgevoelig instellen (F/4.5 met iso800 en iso1600) om de structuur mooi op beeld te krijgen. CG’s zouden veel meer licht op de shelf werpen, maar dit is ook sfeervol.

Monsterlijke shelfcloud scheert langs de kust bij Knokke (B), 22 juni 2016 om 23.45 uur

Omdat er geen inslagen vallen blijven we vlak langs de waterlijn staan. De bow-echo passeert ons op nauwelijks 5 kilometer aan de westzijde en op een bepaald moment dendert een fikse windstoot van ruim 90 km/uur over het strand. De temperatuur daalt met minimaal 6 graden in korte tijd. Tot neerslag komt het bij ons nauwelijks: de cell zelf trekt vol over Zeeland en produceert daar ook hagel. Er zijn nog meer buien onderweg die eveneens richting Zeeland koersen, dus we besluiten na deze passage om gewoon op dit strand te blijven staan.

Vanaf een strandstoeltje zien we tussen 00.00 en 01.30 uur de ene na de andere onweersbui over zee passeren. Intussen is het behaaglijk warm met een temperatuur rond 22 graden en de windrichting vliegt bij het passeren van meerdere buien alle kanten op. Genieten! Zo fraai als de eerste bow-echo wordt het echter niet meer: de buien lijken een steeds noordelijkere koers aan te houden. Op een bepaald moment komen cellen zelfs bij Zuid-Holland pas aan land. We staan nu voor een lastige keuze: of een eventuele ‘ochtendshelf’ richting Rotterdam onderscheppen, óf deze buien verder links laten liggen en naar Limburg terug te rijden om samen te overnachten. En ons richten op de nog veel intensere setup voor de volgende dag. We besluiten dit laatste te doen: donderdagmiddag en -avond gaat waarschijnlijk nog veel van onze energie vergen. Mede gezien de hoeveelheid beeldmateriaal tot op heden gaan we even voor een paar uurtjes extra rust.

 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

En er blijkt nóg een ander minpuntje, waarmee we inmiddels ruime ervaring hebben. Maar aanvankelijk was ons niet opgevallen dat een gebied met bewolking en lichte regen vanuit het zuiden nadert. Even na 11 uur betrekt de lucht en begint het af en toe te spetteren. De temperatuur die al 26-27 graden had bereikt, valt een beetje terug naar zo’n 24 graden. Dit komt voor de storm chaser heel slecht uit, want normaal gesproken had het nu maximaal moeten opwarmen! Deze bewolking en neerslag zorgen ervoor dat de setup in het midden en westen in ieder geval de das wordt omgedaan: ondanks de meest gunstige windschering, wordt het daar nooit meer warm genoeg voor convectie vanaf de grond (Tconv = 31 graden). Uiteindelijk haalt de temperatuur ‘s avonds in Utrecht nog 28 graden en het rivierengebied ruim 29 graden, dus het scheelt niet eens veel. Maar te koud is te koud.

Alleen de oostelijke helft van België en Limburg haalt de convectietemperatuur ruimschoots. En in Duitsland, maar waar is wat minder schering aanwezig. We balanceren op een subtiele zone tussen de meeste warmte en dynamiek, waarbij ergens tussen de Belgische Kempen en het Ruhrgebied die ene supercell kan ontstaan. Ons standpunt is tussen Nijmegen en Venray. Er schiet af en toe wel een CB de lucht in, maar die zijn nooit krachtig en storten na enige tijd weer in. Wel leuk spul trouwens voor een beginnende timelapse. Intussen trekt een forse bow echo het zuiden van België binnen, maar die is nog uren bij ons verwijderd. Laat op de avond valt dat systeem altijd nog te onderscheppen in de buurt van Limburg.

Radarbeelden van 23 juni 2016 om 20.30 en 20.45 uur van de supercell boven Oost-Brabant (Buienradar/KNMI)

Maar dan: om 20.00 uur zien we aan de zuidwestelijke horizon een fors aambeeld de lucht in gaan. Dat lijkt het serieuze werk! We staan vlakbij Venray langs de grens tussen Limburg en Brabant. We bewegen ons meteen naar het zuidwesten, maar wel binnendoor via N-wegen en dat was misschien niet de allerbeste keuze. Het uitzicht in deze regio is niet geweldig en ook qua tijd schiet je nauwelijks op. De cell komt echter recht op ons af (rightmover!) dus we hoeven waarschijnlijk niet eens ver. Op het radarscherm van 20.30 uur (zie boven) heeft de bui een vermoedelijke hook-echo ontwikkeld ten zuiden van Eindhoven. De kern trekt meer dan 70dbz en zou wel eens zware hagel kunnen bevatten. Maar daar hebben we nog geen goed beeld van. We besluiten bij Deurne te stoppen omdat de bui toch wel snel nadert.

In een sporadisch open weide parkeren we de auto en kijken tegen de oostkant van de cell aan. Een veld met mammatus spreidt zich uit tot boven ons hoofd: daar tussendoor schieten zelfs al crawlers dwars door de ijskap heen. Deze bui heeft zich binnen dat half uur duidelijk tot een enorme (super)cell ontwikkeld. In de verte zijn diepe, scherpe dreunen hoorbaar, het geluid van plussers. Intussen waait er een matige oostenwind in onze rug en is het nog altijd een graadje of 30. Het water loopt me over de rug van de plakkerige atmosfeer.

Het is 20.47 uur, terwijl de groenachtige kleur van de bewolking toeneemt in het zuidwesten. Ik zit even in de auto radarbeelden te checken en een plan te bedenken voor het komende uur, als iemand me buiten roept. Ik kijk naar voren, door de voorruit van de auto heen, als precies op dat moment een enorme ‘splash’ op het raam belandt. Het lijkt wel een dikke klodder natte sneeuw, zoals ze in de winter wel eens uit een boom vallen wanneer de dooi invalt. Even loopt er een rilling over mijn lijf: gesmolten hagel! Terwijl de neerslagkern nog zeker 10 km verderop moet hangen. De stijgstroom is blijkbaar zo sterk dat hagelstenen uit de kern tot ver buiten de bui worden geslingerd en kilometers verderop, voor de cell uit, op de grond terecht komen. Dit heb ik in Nederland nooit eerder meegemaakt. Kort daarna valt er nog een tweede klodder gesmolten ijs op de auto. Het zijn geen kleintjes: met een snelle inschatting moeten dit wel hagelstenen van 7 tot 9 cm doorsnede zijn geweest. We moeten maken dat we wegkomen hier.

Dezelfde weg zoals we gekomen zijn, terug naar Venray. Nog voordat we op de rijksweg zitten valt overal om ons heen gesmolten hagel en het aandeel ijs neemt inmiddels snel toe. Verder is het opvallend rustig met nauwelijks wind. Ook de temperatuur ligt nog steeds op 29 graden. Een vrij bizarre situatie krijgt gestalte. Enkele minuten later zitten we buiten het bereik van de hagel en is het weer droog geworden. De kern van de supercell bevindt zich tussen Someren en Deurne, amper een paar kilometer van de plaats waar we zojuist stonden. Op dat moment weten we echter niet dat de bui aldaar hagelstenen van lokaal ruim 10 cm (!) produceert en bijna alles op z’n pad verwoest.

De keuze valt op de veilige route noordwaarts, weg van deze cell, om dan via een omweg in de buurt van het Duitse Kamp-Lintfort uit te komen. Daarmee sorteren we meteen voor op de bow-echo die vanuit België nog steeds onderweg is naar het noordoosten. Intussen zien we de eerste berichten uit Brabant, nog geen 5 km van de locatie waar wij gestaan hebben, wat de supercell daar heeft aangericht. Verschillende dorpen zijn volledig kapot gehageld en de schade zou zomaar in de honderden miljoenen euro’s terecht kunnen komen. Verbazing giert door de auto. Uiteindelijk is die cell dus tóch gekomen in het aangewezen gebied. Hieronder een analyse van het KNMI én een MD forecast van Estofex voor donderdagavond:

KNMI weerkaarten en de Mesoscale Discussion van Estofex, donderdag 23 juni 2016

Estofex meldt het volgende in de betreffende Mesoscale Discussion:

Convective debris is quickly moving away in The Netherlands and Belgium, allowing a couple of hours of strong insolation and surface heating. Surface observations indicate that air mass recovery is fast, with 29 to 31 degrees in large areas and dew points in the lower 20's (20-22)... resulting in mixing ratios of 15-17 g/kg. 
The afternoon soundings (12Z) from Trappes and Essen appear largely clear of convective debris. These show slightly less steep mid-level lapse rates than anticipated from DMO output, however, 1500 to 2000 J/kg of CAPE should be available. As the upper level trough moves eastward, DLS is expected to increase to ~ 23-25 m/s over the eastern parts of Belgium and The Netherlands and western Germany in the evening hours. There is a good shear/instability overlap over much of the region and it should provide adequate support for strong and long lived convection. Satellite images reveal that cumulus convection has started in an area from N France to NW Germany. In the coming hours CI is expected to evolve in this area. Initially, scattered to isolated initiation is expected, as a result of thermal destabilization. At a later stage, storms are expected to cluster as the shear profile gradually becomes more unidirectional. 

At time of writing, 1400Z, surface winds are still backed to the SE or E over eastern NL and Belgium and W/NW Germany, in some places even NE. Using a modified blend of the Trappes/Essen soundings, this results in 100-150 m2/s2 of 0-1 km SRH. Therefore, given the strong instability and presence of more than decent shear, there is a moderate to high risk of large hail (3-5 cm) and damaging wind gusts with any storm that develops. If adequate low-level shear is present, a given storm could easily become a supercell and result in a risk of a (strong) tornado. Excessive convective precipitation is also possible.

De supercell in Brabant deed eigenlijk precies wat werd verwacht: wel zware hagel (vandaag was dat het grootste risico), maar net geen tornado. Daardoor was de low level shear niet krachtig genoeg. Met slechts 5kn meer had dat anders kunnen uitpakken. De cell blijkt verre van fotogeniek te zijn geweest: het was één grote kolossale groene ‘muur’, zoals wij ook al gespot hadden vanaf enige afstand. Meer levensgevaarlijk dan fotogeniek dus.

Toch willen de cell alsnog onderscheppen, maar dan net over de grens in Duitsland. Ten zuidoosten van Gennep wachten we het gevaarte op vanaf een heuvel, maar ditmaal wel met uitvalsbasis: slechts 600 meter verderop staat een tankstation waar we kunnen schuilen voor de hagel. Inmiddels heeft de bui een indrukwekkende arcus geproduceerd, waar achter de groene kern nog steeds mooi zichtbaar is. Deze arcuskraag passeert ons op enkele kilometers maar dat maakt de beelden ervan niet minder fraai. Kamp-Lintfort (D), rond 22.30 uur:

Naderende supercell bij Kamp-Lintfort, Duitsland, 23 juni 2016 rond 22.30 uur

Niet veel later barst inderdaad een hagelbui los en we spoeden ons naar het eerder gespotte tankstation. De grootste stenen die vallen zijn circa 5 cm in doorsnede Daarna aanschouwen we aan de achterkant van de bui een heus stroboscopisch onweer: de maximale intensiteit van de bliksem benadert soms met gemak 200 ontladingen/minuut. Je kunt haast een boek erbij lezen. Daar zitten overigens bijna geen zichtbare ontladingen meer tussen. Het gros dat we spotten is gewoon weerlicht, ofwel IC (intra-cloud) bliksem.

Radarbeeld van 22.40 uur (met onze locatie) en de hagelstenen, kamp-Lintfort, 23 juni 2016

Niet veel later wordt in het zuiden nieuw weerlicht zichtbaar. Dat is de bow-echo uit België, die zijn meeste kenmerken van een bow inmiddels wel verloren heeft. We hoeven slechts een klein stukje zuidwaarts te rijden om ook deze lijn nog te onderscheppen: in de buurt van de stad Düsseldorf. Opnieuw gaan we op een heuvel staan en vanaf daar zien we een losstaande rolwolk verschijnen, maar verder is de meeste structuur van dit systeem al verleden tijd. De wind is echter veel sterker dan we misschien hadden verwacht: de meter schiet door tot zelfs bijna 100 km/uur, de zwaarste windstoten die we deze dagen hebben gehad. Wat betreft onweer is het spul actief, maar er komen opnieuw nauwelijks zichtbare ontladingen voor.

Naderende rolwolk van de bow-echo, 24 juni 2016 rond middernacht

Het soort ontladingen verandert tijdens onze terugweg. Nadat we een paar fraaie platen hebben gemaakt van de achterkant van de bow-echo, blijkt nog een beetje CAPE voorradig. De warme lucht is natuurlijk ook nog niet verdreven; alle buien bevonden zich tot op heden langs een thermische vore en niet op een koufront. Op de restanten onstabiliteit vormt zich een nieuw buienlijntje aan de achterzijde van de zone met (ex-)supercellen. Deze buien zijn vanaf hoogte getriggerd (basis op ruim twee kilometer) en veroorzaken mede daardoor veel meer CG onweer. Aan de Nederlandse grens bij Nettetal staan we tussen 01.15 en 02.00 uur wederom op een heuveltje met uitzicht naar het westen. Daar vallen als slotakkoord enkele blikseminslagen op beeld, veelal minners. Wel relatief ver weg.

Bliksemfoto’s uit NRW, 24 juni 2016 tussen 00.30 en 02.00 uur

Hiermee eindigt een periode van ruim 30 uur met bijna onafgebroken zware onweersbuien. Het blijkt in de Benelux voorlopig de laatste supercell-meerdaagse te zijn geweest, want de komende jaren (in elk geval 2017+2018) verlopen zeer karig met nauwelijks grote setups in eigen land. De beste dagen uit het seizoen 2016 hebben we in ieder geval gehad: de buien van 22 en 23 juni zullen absoluut niet meer benaderd worden qua grootte en intensiteit. Hierover praten we wellicht over 15 of 20 jaar nog steeds!

(c) 2016 Wouter van Bernebeek